Wulwodynia- choroba, która dotyka ok 5 % kobiet i może wystąpić w każdym wieku. Niestety jest to choroba przewlekła o niejasnym pochodzeniu, a charakteryzuje się stałym lub okresowym bólem sromu, który trwa powyżej 3 miesięcy, a może być opisywany przez kobiety jako palący, ostry, kłujący. W chorobie tej występuje zaburzenie mechanizmu centralnego, który odpowiada za odczuwanie bólu oraz moduluje bodźce nocyceptywne (występują w postaci wolnych zakończeń nerwowych neuronów otaczających tkanki takie jak skóra czy rogówka ale także w narządach wewnętrznych jak mięśnie czy jelita. Mogą być one pobudzane przez różne bodźce: mechaniczne, termiczne, chemiczne, elektryczne. Intensywność odczuwania bólu jest regulowana przez układ przeciwbólowy, którego działanie polega na ograniczeniu impulsów bólowych docierających do ośrodków bólowych mózgu. W porównaniu z innymi receptorami, nocyceptory mają wysoki próg pobudliwości.) W przeprowadzonych badaniach zauważono, że istotną role w wulwodynii odgrywa dysfunkcja mięśni miednicy, bo aż u 80 % pacjentek stwierdzono zmniejszone napięcie mięśni, a najczęściej zwiększone napięcie mięśni miednicy, a zwiększone napięcie mięśni miednicy wywołuje ból sromu, pęcherza moczowego, czy odbytu, może też prowadzić do nietrzymania moczu, stolca, zaburzeń seksualnych. Pamiętajmy też, że czasami takie zaburzenia mogą pojawiać się wtórnie do endometriozy, urazu, stanu zapalnego.

    Klasyfikację wulwodynii wprowadziło Międzynarodowe Towarzystwo Badań nad Chorobami okolicy sromu i pochwy (ISSVD) i uwzględnia ona obszar anatomiczny występowania bólu:

- uogólniona wulwodynia – zajmuje cały srom

- ograniczona – zajmuje niewielki obszar sromu (westybulodynia, klitorydynia, hemiwulwodynia)

- czynniki wywołujące dolegliwości bólowe – wulwodynia prowokowana i nie prowokowana.

    Do czynników, które mogą pogarszać wulwodynię zaliczać można:

• współżycie płciowe
• stosowanie tamponów
• noszenie ciasnej bielizny
• dotykanie sromu przez partnera
• długotrwała pozycja siedząca
• jazda na rowerze

Należy tez pamiętać, że wulwodynia nieprowokowana pojawia się samoistnie, bez wpływu czynników które mogły wywołać ból.

Wielu lekarzy, badaczy wskazuje na podobieństwo tej choroby do chorób o podłożu psychogennym np. zespół jelita wrażliwego. Niestety wulwodynia występuje częściej u kobiet z depresją, zaburzeniami lękowymi, obsesyjno-kompulsywnymi. Niektórzy badacze uważają, że ta choroba częściej dotyczy kobiet, które doznały przemocy seksualnej w dzieciństwie. Stwierdzono również, że drożdżyca sromu, pochwy poprzedza wystąpienie wulwodynii, jak również stany zapalne, zabiegi chirurgiczne w okolicy sromu, cewki moczowej czy odbytu.

    Jak należy rozpoznawać chorobę?

    Przede wszystkim lekarz powinien przeprowadzić bardzo szczegółowy wywiad aby wykluczyć choroby powodujące ból i pieczenie sromu. Pomocną metodą w diagnozowaniu jest badanie przy użyciu bawełnianej wymazówki, a polega na uciskaniu kilku miejsc w obrębie przedsionka pochwy, co akurat u większości pacjentek z wulwodynią wywołuje ból. Test jest dodatni, jeśli pacjentka w skali 10 stopniowej określi swoje odczucia bólu na co najmniej 4  punkty.

Niestety choroba ze względu na niewielką wiedzę dotyczącą tego problemu, jak i niejasną etiologię jest rzadko rozpoznawana, a przecież wczesne rozpoznanie choroby może spowodować czasami ustąpienie bólu lub jego załagodzenie, może zmniejszyć ryzyko rozwoju depresji, stanów lękowych, zaburzeń seksualnych.

    A jak można leczyć?

Na samym początku podkreślę, że nasz portal pełni rolę informacyjną i edukacyjną, natomiast wszelkie porady i sposoby leczenia należy konsultować z lekarzem ginekologiem.

    Pamiętajmy, że w przypadku wulwodynii terapia jest trudna i nie zawsze bywa skuteczna. Bardzo ważnym elementem jest edukacja pacjentki, powiedzenie jej i wyjaśnienie istoty złożoności choroby i leczenia. Zaleca się fizjoterapię, ćwiczenia rozciągające mięsnie dna miednicy,  masaż mięśniowo- powięziowy. U niektórych kobiet stosuje się terapię poznawczo behawioralną, akupunkturę. Część kobiet stosuje kremy ze środkami znieczulającymi, kapsaicyną, okłady lodu. Natomiast u pań gdzie występuje choroba oporna na leczenie, można rozważać leczenie operacyjne. Zaleca się także odpoczynek, noszenie lekkich, przewiewnych ubrań, nienoszenie bielizny, unikanie stosowania środków drażniących do prania, higieny intymnej.

    Podsumowując, wulwodynia to choroba, która może wpłynąć na nasze relacje z partnerem, obniżyć satysfakcję z życia intymnego, powoduje strach, obniża jakość życia i utrudnia je. Dlatego warto kontaktować się nie tylko z lekarzem ginekologiem ale również psychologiem i terapeutą.

A w przypadku jakichkolwiek pytań, piszcie, dzwońcie. Postaramy się Wam pomóc.

Materiały:

DERMATOZY I ZAKAŻENIA okolic zewnętrznych narządów płciowych.

Redacja naukowa

Sławomir Majewski

Iwona Rudnicka

Tomasz Pniewski

PZWL